دوباره محرم از راه رسید و همه‌جا رنگ ماتم و عزا به خود گرفت، در شهرها و روستاها، علم‌ها و بیرق‌ها برافراشته شده و عزادار امام حسین (ع) و یاران باوفایش هستند.

«محرم» مرکز ثقل شهادت و ایثار و آزادگی در جهان است.

بی‌تردید هیچ حادثه و رویداد تاریخی را نمی‌توان نام برد که به‌اندازه حادثه عاشورا، چنین بر اندیشه‌ها، رفتار و حرکت‌های بعدی تأثیرگذار باشد.

شور حسینی همه‌جا را فراگرفته، این شور از چند روز پیش از ماه محرم در گوشه‌گوشه شهر به چشم می‌خورد، تکاپوی مردم برای برپایی هیئت‌های عزاداری و سیاه‌پوشان درودیوار شهر گواهی بر این ادعاست که خود را آماده می‌کنند تا عشق و ارادت خود را به سید و سالار شهیدان حضرت اباعبدالله الحسین (ع) و یاران باوفایش نشان دهند.

کم‌کم دسته‌های عزاداری نیز شکل می‌گیرند؛ اشک‌ها دسته‌دسته از راه می‌رسند و دسته‌های زنجیرزنی از آسمان تا حسینیه دل‌واز آنجا تا نفس‌های تنگ غروب صف می‌کشند.

دیگر اینجا، رئیس و مرئوس، مدیر و ارباب، دکتر و مهندس معنی مفهوم اداری و سازمانی خود را از دست می‌دهد. همه افتخار نوکری دستگاه حسین را می‌طلبند و می‌خواهند بی‌هیچ تکلف و مانعی، رشته‌ای از وجود خویش را به آستان این دستگاه متصل کنند.

ماه محرم نیز مانند همه ایام و مناسبت‌های مختلف سال، آئین‌های ویژه‌ای در نقاط مختلف کشورمان دارد و در منطقه آذربایجان و پلدشت نیز این‌گونه است.

طشت‌گذاری و اعلان عزای حسینی

نخستین آئین ویژه ماه محرم‌الحرام که در آستانه فرارسیدن ماه محرم در آذربایجان و پلدشت به چشم می‌خورد، آئین “طشت گذاری” یا همان اعلان عزای حسینی است.

در این آئین، طشت نماد مشک سقای کربلا و آب به‌عنوان نماد رود که به روی امام حسین (ع) و یارانش بسته شده، است.

در آئین طشت گذاری دسته‌های زنجیرزنى و سینه‌زنی با نوحه‌سرایی و حمل علم‌های عزاداری، به یاد تشنگان کربلا، مشکى را پرازآب کرده و آن را به همراه طشت‌هایی از جنس برنز یا مس که به طور معمول بر دوش ریش‌سفیدان هر محله حمل می‌شود، به مسجد می‌برند، طشت‌ها در جاى مخصوص خود قرار گرفته و با خواندن دعاى مخصوص طشت گذارى، پرازآب می‌شود.

علم بندی

علم بندی آئینی سنتی در آذربایجان و پلدشت است و در آن هیئت‌های عزاداری در نقاط مختلف شهر و در میادین با برگزاری مراسم ویژه‌ای علم‌هایی بزرگ را به نشان علم علم‌دار کربلا به اهتزاز درمی‌آورند.

این مراسم با استقبال گسترده و باشکوه مردم برگزار می‌شود و در واقع آغاز مراسمات عزاداری و حضور دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها است که از همان روز و شب دسته‌های عزاداری در خیابان‌ها حاضر شده پس از سینه‌زنی و زنجیرزنی در یکی از مساجد و حسینیه‌های شهر حاضر شده در آنجا به سینه‌زنی و سوگواری می‌پردازند.

برپایی سفره احسان و نذری

در ایام محرم به‌ویژه در دهه اول و در روز تاسوعا و عاشورا مانند همه مناسبت‌های مذهبی سال، در مساجد و حسینیه‌ها سفره حضرت سیدالشهدا (ع) پهن شده و مردم به اطعام از این سفره مبارک می‌پردازند.

پخش غذا و شیر و شربت و شله‌زرد، بستن پارچه بر علم‌های دسته‌های عزاداری و دادن خون به بیماران نیازمند از دیگر احسان‌ها و نذرهای ستوده در ایام سوگواری حضرت اباعبدالله حسین (ع) است.

مراسم شیرخوارگان حسینی به یاد طفل شش‌ماهه کربلا

مراسم شیرخوارگان حسینی همه ساله در نخستین جمعه ماه محرم برگزار شده و مراسمی است که به یاد طفل شش‌ماهه کربلا برگزار می‌شود.

در این آئین که با استقبال گسترده مردم مواجه می‌شود، مادران کودکان شش‌ماهه خود را به یاد شیرخوار دشت کربلا به مصلی یا حسینیه‌ها، مساجد و امامزاده‌ها برده و ضمن شرکت در مراسم در مظلومیت اباعبدالله الحسین (ع) و یارانش می‌گریند.

ذبح قربانی

ذبح قربانی از دیگر آئین‌های ویژه ماه محرم است که معمولاً مردم برای ادای نذری خود انجام می‌دهند.

ذبح و قربانی‌کردن دام معمولاً در مقابل دسته‌های زنجیرزنی و سینه‌زنی می‌شود و به‌ویژه در صبح روز تاسوعا و عاشورا، ذبح قربانی در محلات مختلف نمود بیشتری دارد.

حضور بر سر مزار شهدا و قبرستان‌ها

دسته‌های مختلف عزاداری پلدشت طبق روال هر سال و با سبک و شیوه سنتی با یک نظم خاص در ظهر روز عاشورای حسینی در مزار شهدا حاضرشدن به سوگواری می‌پردازند.

مرثیه‌ها و نوحه‌های خوانده شده در دسته‌های عزاداری به زبان ترکی آذربایجانی و با همان لحن و سبک قدیمی است و دراین‌بین برخی از دسته‌های عزاداری با تجمع در یک مکان خاصی شروع به روضه‌خوانی و مرثیه‌سرایی می‌کنند.

شبیه‌خوانی و برپایی مجلس تعزیه‌خوانی

شبیه‌خوانی و مراسم تعزیه یکی از رسومات مردم پلدشت در روز عاشورا و به‌ویژه در ایام محرم و صفر است که در این شهر و روستاهای تابعه آن برگزار می‌شود.

در این مراسم برخی از وقایع واقعه عاشورا، در عزای امام حسین (ع) و یارانش در روز عاشورا، شبیه‌خوانی می‌شود.

عزاداری و گریه بر مصیبت‌های امام حسین (ع) تنها هدف برگزاری مراسمت ماه محرم‌الحرام نیست؛ بلکه این عزاداری‌ها، اهداف بزرگی مانند تقویت روح استکبارستیزی، بصیرت‌افزایی، حفظ مکتب و شریعت امامان، تزکیه نفس، معرفی اهل‌بیت معصوم (ع) به‌عنوان الگو مسلمانان، وحدت میان امت مسلمان، معرفی اسلام حقیقی به جهانیان، کسب معنویت و تعلیم معارف دینی را نیز دارد که بسیاری از مشکلات جامعه اسلامی را می‌توان بر طرف کرد.

امیرعلی اقدم

انتهای پیام/